Page 19 - เพชรราชภัฏ-เพชรล้านนา ประจำปี 2566

๑๓

ขั้นตอน/วิธีกำรผลิตผลงำน

ดาบและมีดขนาดเล็ก ส่วนใหญ่ท ามาจากเหล็กแหนบมีขั้นตอนและวิธีการคล้ายการตีเหล็กชนิดอน
ื่
แต่ด้วยชนาดที่เล็ก ท าให้ช่างต้องใช้ทักษะและความช านาญมากกว่า ในขั้นตอนแรก คือ การตัดเหล็ก เพอให้ได้ขนาด
ื่
ที่ต้องการแล้วน าไปเผาไฟให้ร้อนจนเป็นสีแดง และตีจนกว่าจะได้รูปทรงตามที่ต้องการ ขั้นตอนที่สอง คือ
การแต่งขึ้นรูป ด้วยการน าเหล็กไปเผาให้ร้อนจนแดง จากนั้นน ามาตีส่วนที่เป็นกั่นหรือด้ามก่อน แล้วจึงตีส่วนที่เป็น

ื่
ตัวมีด ด้ามมีดส่วนโคนจะมีลักษณะเรียว และปลายแหลมเพอน าไปเสียบด้ามไม้ ขั้นตอนที่สามเป็นการตีแต่ง
เพอให้ผิวเหล็กเรียบและมีรูปร่างตามที่ต้องการ ย้ าคมให้บางและตรง ขั้นตอนที่สี่ เป็นการตะไบแต่งเพอแต่งส่วนที่คม
ื่
ื่
้
ื่
โดยใช้ตะไบเหล็ก ปัจจุบันจะใช้เครื่องเจียระไนไฟฟาเพอทุ่นแรง ขั้นตอนที่ห้า เป็นการชุบคม ขั้นตอนนี้เป็นขั้นตอน
ิ
ื่
ส าคัญ ซึ่งช่างต้องมีทักษะและความช านาญเป็นพเศษ เพอให้ได้ผลิตภัณฑ์ที่มีความคม แข็ง และไม่บิ่นง่าย
โดยน าเหล็กที่ตกแต่งคมเรียบร้อยแล้วไปเผาเฉพาะส่วนที่เป็นคมเท่านั้น เมื่อเหล็กร้อนจนแดงเสมอกันให้น าไปจุ่ม
ในอางน้ าด้วยความรวดเร็ว โดยจุ่มลงไปเฉพาะส่วนคมประมาณ ๑ – ๒ เซนติเมตร และท าซ้ าประมาณ ๑ – ๒ ครั้ง
่
และขั้นตอนสุดท้าย จะเป็นการประกอบด้ามและฝักดาบ ตกแต่งให้สวยงาม ด้วยการท าฐานไม้ส าหรับวางและแกะสลัก
ให้สวยงาม

คุณค่ำ ประโยชน์ และควำมส ำคัญของผลงำน

ด้วยกระบวนการในการท าดาบและมีดขนาดเล็กมีหลายขั้นตอน จึงต้องอาศัยความช านาญและการบูรณาการ

ของช่าง ทั้งช่างตีเหล็ก ช่างไม้ และช่างแกะสลักไม้ ท าให้ชิ้นงานมีคุณค่า สะท้อนให้เห็นภูมิปัญญาและเชิงช่าง

ของผู้ตีดาบ