Page 13 - เพชรราชภัฏ-เพชรล้านนา ประจำปี 2566

๗

ผลงำนโดดเด่นมีเอกลักษณ์เป็นที่ยอมรับ

แนวคิดและวิธีกำรที่ใช้ในกำรสร้ำงสรรค์ผลงำน

ในสมัยก่อนงานที่นิยมใช้เหล็กแนบในการตี คือ ดาบ ซึ่งดาบได้ถูกน ามาใช้หลายโอกาส และมีขนาดตาม
ประเภทการใช้ประโยชน์ เช่น มีดพกประจ าตัวเพอป้องกันตัว และมีดที่ใช้ในพธีกรรม มักจะมีขนาดเล็ก ส่วนดาบ
ื่
ิ
ที่ใช้ในการต่อสู้จะเป็นดาบขนาดกลาง ปัจจุบันวัฒนธรรมการใช้งานดาบเปลี่ยนไป ท าให้ช่างตีเหล็กต้องปรับเปลี่ยน

ขนาดและพฒนารูปแบบให้เหมาะสมกับการใช้งานตามยุคสมัย โดยเน้นการท าดาบเพอพกพา เป็นของประจ าตัว และ
ั
ื่
เก็บไว้ในบ้านเรือน

ขั้นตอน/วิธีกำรผลิตผลงำน

ื่
ดาบมักจะท ามาจากเหล็กแหนบ โดยกรรมวิธีในการท าขั้นตอนแรก คือ การตัดเหล็ก เพอให้ได้ขนาด
ที่ต้องการ จากนั้นน าไปเผาไฟให้ร้อนจนกลายเป็นสีแดง และท าการตีเหล็กจนกว่าจะได้รูปทรงตามที่ต้องการ ขั้นตอน

ที่สอง คือ การแต่งขึ้นรูป โดยน าเหล็กไปเผาให้ร้อนจนแดง แล้วน ามาตีส่วนที่เป็นกั่นหรือด้ามก่อน จากนั้นจึงตีส่วน
ที่เป็นตัวมีด ด้ามมีดส่วนโคนจะมีลักษณะเรียวและปลายแหลม เพอน าไปเสียบด้ามไม้ ขั้นตอนที่สาม
ื่
ื่
จะเป็นการตีแต่งเพอให้ผิวเหล็กเรียบ มีรูปร่างตามที่ต้องการ ย้ าคมให้บางและตรง ขั้นตอนที่สี่ คือ การตะไบแต่ง
้
เพอแต่งส่วนที่คม โดยใช้ตะไบเหล็ก ปัจจุบันมีการใช้เครื่องเจียระไนไฟฟาเพอทุ่นแรง ขั้นตอนที่ห้า คือ การชุบคม
ื่
ื่
ขั้นตอนนี้เป็นขั้นตอนส าคัญซึ่งช่างจะต้องมีความช านาญเป็นพิเศษเพื่อจะท าให้ผลิตภัณฑ์มีความคม แข็ง และไม่บิ่นง่าย
โดยน าเหล็กที่ใช้ท ามีดที่ตกแต่งคมเรียบร้อยแล้วไปเผาเฉพาะส่วนที่เป็นคมเท่านั้น เมื่อเหล็กร้อนแดงเสมอกัน
ให้รีบน าไปจุ่มในอางน้ า โดยจุ่มลงไปเฉพาะส่วนคม ประมาณ ๑ – ๒ เซนติเมตร และจะต้องท าอย่างรวดเร็ว ท าซ้ า
่
ประมาณ ๑ – ๒ ครั้ง และขั้นตอนสุดท้าย คือ การประกอบด้ามและฝักดาบพร้อมตกแต่งให้สวยงาม